Η θυμόλη και πώς χρησιμοποιείται στη βιολογική μελισσοκομία

Θυμόλη (Χημ.). Μονοφαινόλη με χημικό τύπο C6H3(C3H7)(OH)CH3 1,2, 4- που περιέχεται στο αιθέριο έλαιο του θύμου αδένα. Είναι άχρωμο κρυσταλλικό σώμα, με χαρακτηριστική οσμή και καυστική γεύση, δυσδιάλυτο στο νερό και ευδιάλυτο στους οργανικούς διαλύτες. Έχει θερμοκρασία τήξης 51,5°C, θερμοκρασία βρασμού 232,9°C και δίνει όλες τις χαρακτηριστικές αντιδράσεις των φαινολών.

Η θυμόλη, ουσιαστικά, είναι αιθέριο έλαιο που υπάρχει σε διάφορα φυτά όπως το θυμάρι και τη ρίγανη αλλά παράγεται και τεχνητά σε κρυσταλλική μορφή. Είναι πολύ πτητική (εξατμίζεται γρήγορα) και έχει δυνατή, χαρακτηριστική μυρωδιά. Συμβάλλει στον περιορισμό της ανάπτυξης παθογόνων βακτηρίων όπως σαλμονέλας, σταφυλόκοκκου και μυκήτων, ασπέργιλλου και κρυπτόκοκκου. Γενικότερα τα αιθέρια έλαια παρουσιάζουν διάφορες λειτουργίες στα φυτά. Είναι συγχρόνως τοξικά και απωθητικά στα έντομα. Προστατεύουν επίσης τα φυτά από βακτήρια, μύκητες και ακάρεα. Χρησιμοποιούνται επίσης σε προϊόντα από φυσικά εντομοκτόνα όπως κεριά σιτρονέλας και αντιψειρικά σαμπουάν για κατοικίδια ζώα. Χρησιμοποιείται στην ιατρική κατά των ελμινθιάσεων, των σχιστοστομιάσεων, ως αντισηπτικό για απολύμανση της στοματικής κοιλότητας και για εισπνοές κατά των λοιμώξεων των αναπνευστικών οδών, με μορφή αλοιφών για τη θεραπεία των τραυμάτων, στην οδοντιατρική για την αναισθητοποίηση των νεύρων των δοντιών και στη φαρμακευτική βιομηχανία ως συντηρητικό μέσο.

Τα τελευταία χρόνια η χρήση των αιθέριων ελαίων και δει της θυμόλης μπήκε δυναμικά και στη μελισσοκομία για την αντιμετώπιση της βαρροϊκής ακαρίασης.

Πωλείται είτε σε έτοιμα σκευάσματα (Apiguard, ApilifeVar, Thymovar) είτε σε σκόνη (κρυσταλλική μορφή). Η χρήση θυμόλης, με την έντονη οσμή της, στρεσάρει τις βαρρόα οι οποίες και πέφτουν από τις μέλισσες, περιορίζοντας έτσι την ωοτοκία του παρασίτου, ενώ παράλληλα αυξάνουν το ένστικτο καθαρισμού στις μέλισσες. Έτσι, προκύπτει περιορισμός των βαρρόα στις κυψέλες.

Η χρήση τις κρυσταλλικής θυμόλης στις μέλισσες μπορεί να γίνει με τις παρακάτω μεθόδους:

1.  Σε ένα μπολ σκεπασμένο με τούλι τοποθετούνται  πάνω στα πλαίσια 15 γραμμάρια κρυσταλλικής θυμόλης για 21 μέρες.
2. Αρχικά διαλύουμε 4 γραμμάρια θυμόλης σε 4 ml οινόπνευμα.  Σε δυο κομμάτια vettex διαστάσεων 4χ6 βάζουμε με μια σύριγγα 4 ml διαλύματος και τα τοποθετούμε πάνω στα πλαίσια της κυψέλης. Επαναλαμβάνουμε 3 φορές κάθε 7 μέρες  και όταν οι εξωτερικές θερμοκρασίες είναι από 12-32 C με καλύτερα αποτελέσματα στους 18 C.
3. Σε 2 καπάκια πλαστικά (5-7 εκ διάμετρο) που τα τοποθετούμε διαγώνια πάνω στα πλαίσια, βάζουμε 4 γρ κρυσταλλική θυμόλη για 2-3 φορές ανά 8 μέρες.
4. Σε 150 γρ καθαρό οινόπνευμα λιώνουμε 30 γρ κρυσταλλική θυμόλη. Από το διάλυμα αυτό παίρνουμε 5-20 ml και το βάζουμε σε 13,5 λίτρα σιρόπι  και ταΐζουμε τις μέλισσες για 21-28 μέρες ανά δύο μέρες.

Πηγές:

•  http://www.ellinikomeli.gr
• Μελισσοκομική Επιθεώρηση 2012, τεύχος 5, σελ. 330-331
• http://www.ygeiaonline.gr/
• Η φωτογραφία είναι του Γεωπόνου Ζαφείρη Μυστακίδη